Projenin Hedefleri

Latīfī Tezkiresi, edebiyat tarihi, edebiyat eleştirisi ve bir edebî eser olarak önemli ve temel bir kaynaktır. Laṭīfī Tezkiresi’nin iki farklı versiyonu bulunmaktadır. 1546’da Laṭīfī’nin mü’ellif hattı olarak elde bulunan nüshası üzerinden bir çalışma yoktur ve mevcut nüshalar arasındaki anlatım farklılıklarını sergileyen üslûp gelişimi üzerinde de durulmamıştır. Bugün eserin tenkitli neşri olarak bilinen ve basılmış olan çalışma, araştırmacılar tarafından, Laṭīfī Tezkiresi’nin 1546 tarihli orijinal metniymiş gibi algılanmakta ve bu büyük yanılgı ile eser Osmanlı edebiyatının temel kaynakları içinde yerini almaktadır. Böylece, Laṭīfī Tezkiresi üzerine yapılan araştırmalar (makaleler, tezler), yanlış sonuçlara varılmasına sebep olmaktadır. Oysa iki farklı dönemde kaleme alınan iki farklı nüsha, 16. yüzyıl Osmanlı sosyal hayatının 28 yıl ara ile iki farklı döneminin değişen yaşam tarzını, eğlence dünyasını, zevklerini, estetik algısını ve insan profilini temsil etmesi açısından, iki farklı temel kaynak olma özelliğine sahiptir. Bu farklar, basılmış tenkitli metin nedeniyle yine araştırmacıların dikkatinden kaçmaktadır. Bu proje ile nesir, üslûp ve tezkire tarihine ışık tutacak olan 1546 tarihli Laṭīfī Tezkiresi’nin transkripsiyonlu dijital metni, bir temel kaynak kimliğiyle Osmanlı araştırmalarının dikkat ve hizmetine sunulacaktır.

Projenin ilk aşamasında Laṭīfī Tezkiresi’nin H.953/1546 tarihli yazmasının (hem Latin harfli hem de Osmanlı/Arap harfli) transkripsiyonlu bir dijital kitabının oluşturulması suretiyle bütün araştırmacıların güvenle başvuracağı sağlam bir temel kaynağın üretilmesi sağlanacaktır. Bu amaç doğrultusunda projenin ilk aşamasında hedeflenen Laṭīfī Tezkiresinin 1546 tarihli yazmasının hem Latin transkripsiyonlu hem de Arap harfli üstmetinsel dijital kitabı online olarak yayınlanacaktır.

Latifi Projesinin ikinci aşaması Osmanlı nesir geleneğinin bilgisayar destekli üslûp incelemesidir. Bilgisayar destekli üslûp incelemesi açısından bütün dilleri dikkate aldığımızda İngilizce merkezli bazı araçlara ya da programlara ulaşılabilmektedir, ancak Türkçe’ye ya da Osmanlıca üzerine bir program ya da araç geliştirilmemiştir. Bu, tarihi diller içinde yeri küçümsenemeyecek olan Türkçe için büyük bir eksikliktir. Latifi Projesi, bu eksikliğin kapatılması için atılan büyük bir adım olacaktır.